Լուսանկար մը ղրկեցի։
- Կը ճանչնա՞ս զինք։
- Ոչ...
Իւրաքանչիւր ընտանիք կ՚ունենայ պատմութիւն մը։ Ընտանիքի մը ազգագրական ծառը ինչ-ինչ կեանքեր, յիշատակներ եւ պատմութիւններ կ՚ընդգրկէ։ «Իւրաքանչիւր անձ առանձին պատմութիւն մըն է» խօսքին անտարակուսելիօրէն համաձայն եմ։
Իսկ ամէն հայ ընտանիք, այս բոլորէն զատ, իր ընտանեկան պատմութեան գիրքին մէջ կ՚ունենայ
այն բաժինը, որ գրուած է արիւնով, կսկիծով, դառն յիշատակներով եւ տխուր պատմութիւններով։
Մեր գիրքն ալ այդպէս է։ Հայերուս համար ազգանունը կը հանդիսանայ իբրեւ ամենավստահելի
ուղեցոյց։ Դժբախտաբար մեր պարագային, արմատներուդ հասնիլ, ընտանիքիդ պատմութիւնը փնտռել
ալ աւելի դժուար է, քանի որ չորս սերունդէ ի վեր կը գործածենք մեզի «յարմար տեսնուած»
ազգանուն մը, ոչ թէ՝ «մերը»։
Այս բոլոր մտածումներով շաղախուած, Կիրակի օր մը, համացանցի տարբեր հարթակներու
մէջ կը գրէի մեծհօրս հայրիկին անունը, մեր հին ազգանունը եւ այլն յուսալով, որ գիրքին
կորսուած էջը կախարդական ձեւով մը մէկէն ի մէկ դիմացս կ՚ելլէ։ Այս Կիրակի ալ չյաջողեցայ։
Ժամանցեցի զանազան հարթակներու մէջ։ Յանկարծ, դիմացս ելաւ անուն մը։ Շատ ծանօթ
անուն մը։ Ուրիշներ ալ նման կորուստներ ունէին անշուշտ ու այս որոնումներու ժամանակ
կը մտաբերէի ոչ միայն մեր պատմութիւնը, նաեւ ուրիշներու պատմութիւնները։
Անունը շատ ծանօթ էր։ Բարեբախտաբար բարեկամներս դեռ կը պահէին իրենց հնամենի ազգանունը։
Կը փնտռէին մէկը, որուն միայն անունը եւ ծնած տեղը յայտնի էր։ Իրենք նաեւ երկար պրպտումներով
յայտնաբերած էին երկու վէպեր, որոնց հեղինակը այդ անձն էր։ Յաւելեալ ոչինչ կար։
Այդ անունին հետեւելով, գտայ իր լուսանկարը եւ կենսագրութիւնը։ Գիւղին հանրահռչակ եւ բարձր գործունէութիւն կատարած դէմքերէն էր։ Ճամբորդած
էր Պոլիս՝ բարձր ուսում ստանալու եւ մնալով հոն, դարձած էր զոհ՝ Մեծ Եղեռնին։ Իր գիւղին
մասին գրուած էր պատմութեան գիրք մը ու գիրքին հեղինակը իբր աղբիւր գործածած էր երէցին յիշողութիւնները։
Ապշած մնացի։ Դուք ի՞նչ կը զգայիք։
Անմիջապէս գրեցի բարեկամիս.
Անմիջապէս գրեցի բարեկամիս.
- Եթէ ոտքի ես, նստէ, բան մը պիտի ղրկեմ։
- Ի՞նչ եղաւ։
Լուսանկարը ղրկեցի։
- Կը ճանչնա՞ս զինք։
- Ոչ...
Ես դեռ անունը չգրած, հարցումը եկաւ։
- Միթէ՞...
Այս է մեր կեանքը։ Ընտանիքիդ պատմութիւնը չգիտնալ կը տառապէ քեզ։ Սակայն այդ յոյսը
միշտ վառ կը պահես։ Օր մը, տեղէ մը, ձեւով մը փոքր տեղեկութիւն մը գտնելու յոյսը...
Բարեկամիս ղրկեցի այդ գիրքը։ Նստայ ու ես ալ կարդացի։ Ձեռքերս կրկին պարապ էին,
սակայն գիտէի, որ բարեկամս շատ յուզուած էր։ «Հոգ չէ, այս անգամ ալ զգացումը կը բաժնեկցինք»
մտածեցի։
- Մերինները կը փնտռէի կոր, բայց ձերինները գտայ, կրցայ ըսել միայն։
Բարեկամիս մեծհօրը հայրն էր գտածս։ Նման էին։
